eee

دختر آقا ميرزا سيد على طبيب معروف به شمسالمعالى, از زنهاى با كمال اين عصر در تهران بوده و غير از معلومات فارسى از علومجديده هم بى اطلاع نبود. چندين سال رياست تفتيش مدارس نسوان تهران را داشت و معروفبه خانم رئيسه بود

باقر خان از رهبران انقلاب مشروطيت و يار نزديكستارخان بود. وى در سازماندهى دفاع تبريز در مقابل يورش سپاهيان حكومت مركزى نقشبزرگى داشت. بعداز فتح تهران و خلع محمدعليشاه از سلطنت, همراه با ستارخان در تهرانمقيم شد. در زمان خلع سلاح مجاهدين توسط نيروهاى دولتى دستگير و سپس آزاد شد. دراوايل جنگ جهانى اول در سال 1334 قمرى همراه چند تن ديگر در نزديكى قصرشيرين توسطعده اى از كردها به قتل رسيد

شيخ محمد خيابانى در سال 1297 هجرى قمرىدر خامنه از توابع تبريز به دنيا آمد . مدتى در روسيه در تجارتخانه پدرش مشغول كاربود. در زمان محاصره تبريز توسط قشون محمدعليشاه , جزو مجاهدين مدافع شهر بود. دردوره دوم مجلس شوراى ملى از تبريز به مجلس راه يافت و عضو حزب دمكرات بود.پس ازبستن مجلس به روسيه و سپس به تبريز آمد, بعداز انقلاب 1917 در روسيه , فرقه دمكراترا فعال نمود. درزمان حضور قواى عثمانى در تبريز مدت دو ماه در زندان بود
خيابانى از مخالفين سرسخت امضا قرارداد خائنانه ايران و انگليس توسط انگلو فيل معروف وثوق الدوله صدراعظم وقتبود. پس از امضا اين قرارداد اعتراضات گسترده اى بويژه در بخشهاى شمالى ايران بوقوعپيوست, از جمله قيام دمكراتهاى آذربايجان به رهبرى خيابانى. اين قيام در سال 1338قمرى(1920 ميلادى) با خدعه ونيرنگ و تا حدودى برآورد غلط دمكراتها كه حاكم منتصبتهران يعنى مخبرالسلطنه را عليرغم ارتباطاتش با نيروهاى مرتجع و قزاق و انگيس بهشهر راه دادند, بطرز وحشيانه اى سركوب گشته و خيابانى بطرز فجيعى به قتل رسيد

دكتر خليل خان اعلم الدوله پسر حاجى ميرزاعبدالباقى طبيب تهرانى تحصيلات مقدماتى خود را در تهران كرد و بعد براى تكميلتحصيلات طبى به پاريس مسافرت كرد و در اوايل سلطنت مظفرالدين شاه در حدود 1316 بهتهران مراجعت كرد و در دستگاه شاهى مقامى عالى پيدا كرد و ثروت كاملى به دست آوردپس از فوت مظفرالدين شاه نيز در دستگاه شاهزاده ملك منصور ميرزا شعاع السلطنهپسر مظفرالدين شاه طبيب مخصوص گرديدمقالات زياد در روزنامه ¨عصر جديد¨ كه مديرآن برادرش عبدالحميد خان متين السلطنه بود مىنوشت. ترجمه ثانى كتاب ¨كنت مونتكريستو¨ ازوست

يپرم خان ارمنى, در بهمن 1287 پس از اتحادگروههاى مجاهد گيلان در رشت به وى كه جزو مجاهدان قفقازى در گيلان بود ماموريت دادند تا گروههاى مسلحمجاهدان را سازماندهى نمايد. و همراه مجاهدان گيلان در تصرف شهر رشت وكشتن حاكمآنجا خان بالاخان شركت داشته و سپس به همراه آنان به فرماندهى محمدولى خان تنكابنىبسوى تهران حركت كرده و تهران را تصرف ومحمدعليشاه را خلع مىكنند
بعداز پيروزى, يپرم خان رئيس پليس مشروطه بوده وبعدها فرماندهى عمليات سركوب مجاهدانى كه مخالف خلع سلاح بودند را به عهده داشت
در آخرين تلاشى كه محمدعليشاه (با كمك مالى و تسليحاتى روسيه)براى بازپس گرفتنتخت و تاج از دست رفته نمود و به همراه دو برادرش سالارالدوله و شعاع السلطنه بهايران از طريق شمال و غرب حمله نمودند, يفرم خان از طرف حكومت مشروطه فرماندهنيروهاى دولتى براى مقابله با سالارالدوله تعيين گرديد, و وى موفق به دفع نيروهاىسالارالدوله گرديد. و در همين ايام كه در قلعه اى از قلات متعلق به فرمانفرما (فرمانده كل قوا) مستقر شده بود شب هنگام تيرى بطرف سرش شليك گشته وكشته شد. بنا بهروايات ناموثق اين امر به دستور فرمانفرما و توسط رضاخان(رضاشاه) صورت گرفت

پسر خان باباخان, دخو از اين جهت مىگويندكه در مقالات خود¨دخو¨ كه مخفف دهخدا است امضا مىكرد. تحصيلات او در مدرسه سياسىتهران شده است. پس از اتمام مدرسه در نزد ميرزا ابراهيم خان معاون الدوله كاشى مدتىامرار وقت كرد و به همراهى او به بالكان مسافرت كرد و از آنجا به رم رفت و به عنوانمنشى گرى معاون الدوله مدتى در آنجا بودپس از مسافرت رم به بادكوبه آمد وبعداز چند ماهى به رشت مسافرت كرد و اين موقع مصادف بود با سال 1323 و ابتداى آزادىدر ايران. او بواسطه شوق زيادى كه به اين امورات داشت به تهران آمد و در سال 1325به اتفاق مرحوم ميرزا جهانگيرخان شيرازى معروف مدير ¨صور اسرافيل¨ و سرماية ميرزاقاسم خان تبريزى روزنامه صور اسرافيل را تاسيس كردند. ¨چرند پرند¨ هاى صور اسرافيلكه از قلم دخو بود بسيار معروف و خيلى جالب توجه عامه شد
پس از توپ بستن مجلسدر 1326 به قفقاز و اروپا و اسلامبول رفت و در آنجا در روزنامه ¨سروش¨ مقالهمىنوشت. پس از فتح تهران در 1327 به تهران آمد و از طرف مجلس وكيل گرديد و جزو هيئتاعتداليون برخلاف انتظار معرفى گرديد. پس از بستن مجلس در 1329 بى شغل بود تا درسال 1332 در وزارت معارف رئيس كابينه وزارت معارف گرديد. در دوره دوم مجلس بعضى حركات غير منتظر از اوصادر گرديد. بهمين جهت نسبت به او تعريفى نيست. ولى گذشته از اين مطلب, بسيار قابلاست كه در ادبيات ايران از او استفاده شودعلي اكبر دهخدا رجل فرهنگي ايران و مولف فرهنگ دهخدا 27 فوريه 1956 ( هشتم اسفند 1334 ) در 78 سالگي در گذشت . وي سالها از اعضاي شوراي عالي معارف ايران بود .دهخدا كار نويسندگي را با نوشتن براي روزنامه ها آغاز كرده بود و تاليفات متعدددارد . طنز هاي ژورناليستي او تحت عنوان چرند و پرند معروفست . او با امضاي مستعار « دخو » مطالب خود را در نشريات منتشر مي كرد . خدمات دهخدا به فرهنگ ايران بيش ازاين توصيف ها است

پسر محمد ناصرخان ظهيرالدوله از اعياندربار ناصرالدين شاه بود. پس از مردن ميرزا حسن صفى عليشاه كه رئيس جماعتى از يكفرقه صوفيه بود و ساكن تهران بود ظهيرالدوله مقام رياست را حائز و ملقب به اقب ¨صفا عليشاه ¨ گرديد به حسن اخلاق و ملايمت طبع و نيك نفسى مشهور بود. حكومتهاىمختلفه در ولايات ايران كرده
در موقع توپ بستن مجلس شوراى ملى در شهر جمادىالاولى 1326 او حاكم مازندران بود و چون از اعوان مشروطيت بود خانة معروف او را كهدر بهترين خيابانهاى تهران واقع بود(خيابان علاالدوله) به حكم شاه مخلوع به توپبستند و تمام اموال خانه او را به يغما بردند و مىشود گفت تمام دارائى او به هدررفت

پسر فرخ خان امين الدوله كاشى غفارى. در زمانسلطنت ناصرالدين شاه جزو خلوت سلطنتى به سمت پيش خدمتى منصوب بود ولى نفوذ كاملى درامورات دولتى داشت و اغلب به همراهى برادر خود مهدى خان وزير همايون وميرزا محمدخاناقبال الدوله پسر عموى خود برضد اقتدارات ميرزا على اصغرخان امين السلطان كارمىكرد. در اواخر دورة ناصرالدين شاه مدتى وزير تجارت شد
در دورة مظفرالدين شاهبرحسب ميل درباريهاى تهران از تهران خارج و در تفليس و خاك قفقاز قونسول ژنرال بود.در سال 1319 مامور دول بالكان شد ودر بخارست پايتخت رومانى اقامت داشت. در ربيعالثانى 1328 كه كابينه در تحت رياست سپهدار اعظم تشكيل شد او به وزارت خارجه منتخبگرديد و نيز در سال 1329 در كابينه سپهدار وزير پست و تلگراف بود
در سال 1330در كابينه نجفقلى خان صمصام السلطنه وزير ماليه شد و در سال 1333 در كابينه ميرزاحسن خان مستوفى الممالك وزير خارجه بود و نيز در همان سال در كابينه مشيرالدوله بههمان سمت باقى ماند

پسر حاجى عليقلى خان سردار اسعد پسرحسينقلى خان ايلخانى بختيارى. پس از فتح تهران به دست احرار در سال 1327 هجرى بههمراهى يفرم خان مجاهد معروف براى سركوبى اشرار اردبيل به رياست اردوى سيار نامزدگرديد و در آن سفر خدمت نمايانى نمود و از عهدة خدمت خود به خوبى برآمد و از همينجهت بود كه قدرى محبوبيت پيدا كرد.

به جز فارسي زبانهاي ايران ديگري وجود دارند كه در ايران بزرگ تكلم مي‎شوند ازقبيل سغدي، خوارزمي، پشتو، اردو، بلوچي، كردي و دري كه تعدادي از اين زبانها هستند.