ميرزا ملكم خان(ارمنى) كه القابى ازقبيل ناظم الملك, ناظم الدوله و نظام الدوله و حتى پرنس يا شاهزاده داشت, يكى ازشخصيت هاى موثر و با نفوذ دوران ناصرالدين شاه بود كه در سست كردن بنيان سلسلهقاجار و قتل ناصرالدين شاه و حوادثى كه به مشروطيت انجاميد نقش بزرگى داشتوىپسر ميرزا يعقوب ارمنى است كه به اسلام گرويده بود, ميرزا ملكم در 1249 قمرى دراصفهان متولد و در سن ده سالگى براى تحصيل به پاريس فرستاده مىشود و در آنجا رشتهمهندسى را مىگذراند. در بازگشت به ايران در دارالفنون به شغل معلمى و مترجمىمىپردازد.اولين خط تلگرافى در ايران به ابتكار وى داير گرديددر سال 1272 قمرىوارد خدمت در وزارت خارجه شد, و در مسافرتى كه با هيئت ايرانى به پاريس كرد, واردتشكيلات فراماسونرى شد,بعد از مراجعت با اجازه شاه نخستين لژ فراماسونرى ايران بهنام فراموشخانه را تاسيس كرد.عده اى از ايرانيان سرشناس از جمله بعضى اعضاى خانوادهسلطنتى به آن پيوستند. فعاليتهاى اسرارآميز وى و انتشار رسالة كتابچه غيبى سوظنناصرالدينشاه را برانگيخت و موجب صدور فرمان انحلال فراموشخانه و تبعيد ملكم ازايران شد, وى در اكتبر 1861 به بغداد و در 1862 به استامبول رفتدر استامبولسفير ايران ميرزا حسن خان مشيرالدوله را تحت تاثير قرار داده و با وساطت وى نظرمساعد ناصرالدينشاه را جلب و به سمت سفير ايران در انگلستان منصوب مىشود.وى مدتهجده سال در اين مقام بود و تدارك مسافرتهاى ناصرالدين شاه به انگليس را به عهدهداشت. در اين مدت توانست با رجال و دولتمردان انگليس روابط نزديكى برقرار كرده و باگرفتن حق و حساب در انعقاد قراردادهاى رويتر, رژى و لاتارى به ثروت هنگفتى دستيابد. محققان ايرانى در مجموع وى را حقه باز, شارلاتان و انگليسى پرست مىخوانند
بعداز بستن قرارداد لاتارى, بعلت مخالفت روحانيون ناصرالدين شاه مجبور به لغوآن مىشود و به ملكم دستور مىدهد كه پول شركت انگليسى مبلغ 40 هزار ليره را باز پسدهد, اما ملكم از اين كار خوددارى مىكند و از شغلش بركنار مىشود.چند ماه بعد دست بهانتشار روزنامه فارسى قانون ميزند و در آن به انتقاد از اوضاع ايران و شرح مفاسدحكومت مىپردازد,سيد جمال الدين اسدآبادى مدتى با روزنامه همكارى مىكند. ملكم بعدازقتل ناصرالدينشاه به ايران برمىگردد, و در زمان مظفرالدينشاه سفير ايران در ايتالياشده و تا آخر عمر به اين شغل باقى مىماند
