در حسابداري استهلاك به دو نوع كلي تقسيم كرده اند:
1 – استهلاك به معناي اعم حكايت از تخصيص بهاي تمام شده داراييها به دوره هاي مختلف استفاده از آنها مي كند. به اين ترتيب، هزينه استهلاك در مقابل درآمد هر دوره
به حساب منظور مي گردد. چون در عمل، اين نوع استهلاك به مراتب بيش از نوع دوم آن ديده مي شود، تعريفي كه معمولاً براي استهلاك مي آورند ناظر بر اين مورد است. استهلاك در اين مفهوم، خود به دو گروه زير تقسيم مي شود:
الف: استهلاك داراييهاي مشهود يعني داراييهاي كه وجود خارجي دارند مانند اموال، ماشين آلات و تجهيزات.
ب: استهلاك داراييهاي نامشهود كه موجوديت مادي ندارند مانند حقوق طبع، اختراع و امتياز.
2 – نوع دوم استهلاك كاهش منابع طبيعي است مانند انواع معادن كه در نتيجه استخراج از مقدار ذخيره آنها كاسته مي شود و وجه افتراق آن با نوع قبلي در اين است كه گذشت زمان و كاربرد اموال، ماشين آلات و تجهيزات از ارزش آنها مي كاهد در حالي كه استهلاك منابع طبيعي با كاهش مقدار (و نه لزوماً كاهش كيفيت) آنها ملازمه دارد.
در مباحث آينده هر جا اصطلاح استهلاك بدون ذكر نوع آنها بكار برود، مراد استهلاك داراييهاي مشهود است كه بيش از ساير انواع ديده مي شود.
علل استهلاك
علل استهلاك را مي توان به شرح زير طبقه بندي كرد:
عوامل فيزيكي عوامل كاربردي
1 – فرسودگي ناشي از استعامل 1 – عدم كفايت
2 – گذشت زمان 2 – نابابي كه تعويض
زودرس را هم در بر مي گيرد.
3 – پوسيدگي و زنگ زدگي
توجه كنيد كه در بالا، تغيير ارزش دارايي در بازار در زمره علل استهلاك منظور نشده است.
عوامل سه گانه فيزيكي مرتباً بر داراييهاي مشهود اثر مي گذارند و از عمر مفيد آنها مي كاهند. ولي وقوع دو عاملي كه زير عنوان عوامل كاربردي آمده است كمتر مورد پيدا مي كند. عدم كفايت از آن ناشي مي شود كه گسترش فعاليت موسسه اي موجب آن گردد كه وسيله توليد اگر به حداكثر گنجايش هم بكار افتد نتواند پاسخگوي تقاضا باشد.
در واقع، در كار آن نقص و كاهشي از آنچه به هنگام خريد انتظار مي رفت ديده نمي شود ولي اكنون به حد كافي كارآئي ندارد.
نابابي ممكن است به اين علت حادث شود كه پيشرفتهاي تكنولوژي سبب كهنه شدن ماشين آلات و طرز كار آنها و كاهش و يا از بين رفتن تقاضا براي محصولات و خدمات گردد.
تعويض زودرس به هنگامي ضرورت مي يابد كه ماشين آلات جديدي ابداع كنند كه خدمات بهتري عرضه نمايد و سبب انصراف از كاربرد نوع قديمي موجود شود.
در حسابداري استهلاك، كليه عوامل قابل پيش بيني كه موجب محدوديت فايده اقتصادي دارايي مي گردد مورد بحث واقع مي شود. سرشكن كردن بهاي تمام شده يا بهاي تحصيل مال بر ادوار مختلف استفاده از آن بر اساس عوامل فيزيكي و عوامل كاربردي هر دو صورت مي گيرد. ولي بايد گفت در حسابداري استهلاك بدواً توجه معطوف به عواملي مي شود كه بطور پيوسته و مداوم بر مال اثر مي گذارند. نسبت به رويدادهاي غيرمترقبه و پيش بيني نشده مانند طوفان، سيل، تغيير ناگهاني در تقاضاي محصول و از مد افتادگي شديد اموال مي بايد به ترتيبي خاص عمل كرد. مثلاً پيش آمد آتش سوزي كه منجر به بستن حساب دارايي سوخته و روزمره صورت مي گيرد و ارتباطي با طرز عمل استهلاك
پيدا نمي كند. تنها استهلاك انباشته تا بروز آتش سوزي در تعيين مبلغ خسارت موثر واقع مي شود.
نقش وبسایت در تبلیغات و گستره شغلی