كليات
1 . هدف اين بخش، ارائه استانداردها و راهنماييهاي لازم درمورد خدمات رسیدگی به اطلاعات مالی آتی و گزارش درباره آن، شامل روشهای رسیدگی به مفروضات بهترین براورد و مفروضات ذهنی است. این بخش برای رسیدگی به اطلاعات مالی آتی که بهطور کلی یا توصیفی ارائه میشود، مانند مواردی که در مباحث و تحلیلهای مدیریت در گزارشهای سالانه واحد مورد رسیدگی ارائه میشود، کاربرد ندارد، اگرچه بیشتر روشهای مقرر در این بخش ممکن است برای چنین رسیدگیهایی نیز مناسب باشد.
2 . حسابرس در رسیدگی به اطلاعات ماليآتي بايد شواهد مناسب و كافي درباره موارد زير كسب كند:
الف- نامعقول نبودن مفروضات بهترین براورد مدیریت که زیربنای اطلاعات مالی آتی است و انطباق مفروضات ذهنی با مقاصد اطلاعات.
ب - تهیه اطلاعات مالي آتي برمبناي مفروضات مربوط بهنحو مناسب.
پ - ارائه اطلاعات مالي آتي بهنحو مناسب و افشای کافی مفروضات با اهمیت، ازجمله تفکیک روشن مفروضات بهترین براورد و مفروضات ذهنی.
ت - تهیه اطلاعات مالي آتي بهطور یکنواخت با صورتهای مالی تاریخی و با استفاده از رویههای حسابداری مناسب.
3 . ” اطلاعات مالي آتي“ يعني اطلاعات مالي كه مبتنیبر مفروضاتي درباره رويدادهاي آتی و اقدامات احتمالی واحد مورد رسیدگی است. این اطلاعات از لحاظ ماهیت، بسیار ذهنی است و تهیه آن مستلزم اعمال قضاوت قابل توجه است. اطلاعات مالی آتی میتواند به شکل پیش بینی، فرضی یا ترکیبی از هر دو باشد، برای مثال، اطلاعات مالی پیشبینی شده یکساله به علاوه اطلاعات مالی فرضی پنج ساله.
4 . ” اطلاعات مالی پيشبيني شده“ يعني اطلاعات مالي آتي تهيه شده برمبناي مفروضاتی درباره رويدادهاي آتيكه مدیریت انتظار دارد رخ دهد و اقداماتی که مدیریت در تاریخ تهیه اطلاعات انتظار دارد انجام دهد (مفروضات بهترین براورد).
5 . ” اطلاعات مالی فرضی“ يعني اطلاعات مالي آتي كه براساس یکی از مباني زير تهيه شده است:
الف- مفروضات ذهني درباره رويدادهاي آتي و اقدامات مديريت كه لزوما انتظار وقوع آنها نميرود، مانند مواردیكه برخي واحدهاي تجاري در مرحله پیش از بهرهبرداری يا در حال بررسي تغيير عمده در نوع عملیات خود میباشند.
ب - تركيبي از مفروضات بهترین براورد و مفروضات ذهنی.
اين اطلاعات، پيامدهای احتمالي رویدادها و اقدامات را با فرض وقوع آن،در تاریخ تهیه اطلاعات نشان میدهد.
6 . اطلاعات مالي آتي ميتواند شامل مجموعه صورتهاي مالي، یکی از صورتهای مالی یا یک یا چند عنصر صورتهای مالی باشد و ممکن است برای مقاصد زیر تهیه شود :
الف- بهعنوان ابزار مديريتی درون سازمانی، براي مثال، كمك به ارزيابي يك سرمايهگذاري احتمالي.
ب- برای ارائه به اشخاص ثالث، بهعنوان مثال :
· در اعلامیه پذیره نویسی بهمنظور ارائه اطلاعات درباره انتظارات آتی به سرمایهگذاران بالقوه .
· در گزارش سالانـه برای ارائـه اطلاعـات به سهامداران، مراجع ذیصلاح قانونی و سایـر اشخاص ذینفع.
· در گزارشی برای آگاهی اعتباردهندگان که ممکن است شامل مواردی چون جریان وجوه نقد پیشبینی شده باشد.
7 . مسئولیت تهيه و ارائه اطلاعات مالي آتي، شامل مشخص کردن و افشاي مفروضات زیربنای آنها، بهعهده مدیریت است. بهمنظور افزایش اعتبار اطلاعات مالی آتی، برای استفاده اشخاص ثالث یا هدفهای داخلی، ممکن است از حسابرس درخواست شود اطلاعات مزبور را رسیدگی و درمورد آن گزارش ارائه کند.
اطمينان بخشي حسابرس درباره اطلاعات مالي آتي
8 . اطلاعات مالي آتي به رويدادها و اقداماتي مربوط ميشود كه هنوز واقع نشده و ممكن است واقع نشود. گرچه ممكن است شواهدی بهمنظور پشتيباني از مفروضات زیربنای تهیه اطلاعات مالی آتی در دسترس باشد، اما اینگونه شواهد، خود مربوط به آینده است و از این رو، بهدلیل ماهیت نظری، با شواهد معمول قابل دسترس در حسابرسی اطلاعات مالی تاریخی متفاوت است. بنابراین، حسابرس نمیتواند درباره تحقق نتایج نشان داده شده در اطلاعات مالی آتی اظهارنظر کند.
9 . به علاوه، با درنظر گرفتن نوع شواهد در دسترس برای ارزیابی مفروضات زیربنای تهیه اطلاعات مالی آتی، حسابرس ممکن است نتواند بهگونهای متقاعد شود که درباره عاریبودن مفروضات از تحریف با اهمیت، نظر مثبت اظهار کند. بنابراین، در این بخش، حسابرس هنگام گزارشگری درباره معقول بودن مفروضات مدیریت، تنها اطمینانی در سطح متوسط ارائه میکند. با این وجود، اگر حسابرس، به اندازه کافی متقاعد شده باشد، از اظهار اطمینان مثبت درباره مفروضات منع نشده است.
پذيرش کـار
10. حسابرس، لازم است قبل از پذيرش کار رسیدگی به اطلاعات مالي آتي، موارد زير را مورد توجه قرار دهد:
· استفاده مورد نظر از اطلاعات.
· نشر عمومي يا محدود اطلاعات.
· ماهيت مفروضات یعنی مفروضات بهترین براورد است یا ذهنی.
· جزئيات قابل درج در اطلاعات.
· دوره تحت پوشش اطلاعات.
11. هنگامي كه مفروضات، كاملا غير واقعبينانه است يا حسابرس براين باور است كه اطلاعات مالي آتي براي استفاده مورد نظر نامناسب است، وي بايد از پذیرش کار خودداری یا از آن کنارهگیری کند.
12. حسابرس و صاحبکار باید درمورد شرایط کار توافق کنند. تنظیم قرارداد پیش از شروع کار، به نفع صاحبکار و حسابرس است؛ زیرا، از هرگونه برداشت نادرست درباره کار، جلوگیری میکند. این قرارداد، موضوعات مندرج در بند 10 بالا و مسئولیتهای مدیریت درباره مفروضات و ارائه کلیه اطلاعات مربوط و دادههای زیربنای مفروضات به حسابرس را مشخص میکند.
شناخت فعاليت واحد مورد رسیدگی
13. حسابرس برای ارزیابی این که همه مفروضات عمده لازم جهت تهیه اطلاعات مالی آتی تعیین شده است باید شناخت کافی از فعالیت واحد مورد رسیدگی کسب کند. حسابرس لازم است با ارزیابی موضوعاتی چون موارد زیر، با فرایند تهیه اطلاعات مالی آتی توسط واحد مورد رسیدگی نیز آشنا شود :
· كنترلهاي داخلي حاکم بر سيستم مورد استفاده برای تهيه اطلاعات مالي آتي و میزان تخصص و تجربه تهیهکنندگان آن اطلاعات.
· ماهيت مستندات تهيه شده بهوسيله واحد مورد رسيدگي براي پشتيباني از مفروضات مديريت.
· ميزان استفاده از تکنیکهای آماري و رياضي و بکارگیری رايانه.
· شيوههاي مورد استفاده در تعیین و بكارگيري مفروضات.
· میزان دقت اطلاعات مالي آتي تهيه شده در دورههاي قبل و دلايل مغايرات عمده.
14. حسابرس بايد ميزان توجيهپذيري اتکا براطلاعات مالي تاریخی واحد مورد رسیدگی را ارزیابی کند . حسابرس بهمنظور ارزيابي اينكه اطلاعات مالي آتي برمبنايي يكنواخت با اطلاعات مالي تاريخي تهيه شده است و همچنین دستیابی به یک معیار مبتنی بر اطلاعات مالی تاریخی برای ارزیابی مفروضات مدیریت، به شناخت از اطلاعات مالی تاریخی واحد مورد رسیدگی نیاز دارد. برای مثال، حسابرس لازم است مشخص کند که آیا اطلاعات تاریخی مربوط، حسابرسی یا بررسی اجمالی شده است و آیا در تهیه آنها از استانداردهای حسابداری استفاده شده است یا خیر.
15. چنانچه گزارش حسابرسي يا بررسي اجمالي درباره اطلاعات مالي تاريخي دوره قبل، حاوی نظری غیر از نظر مقبول بوده يا واحد مورد رسيدگي در مرحله تاسيس است، حسابرس واقعيتهاي پيرامونی و تاثير آن را بر رسیدگی به اطلاعات مالي آتي، مورد توجه قرار ميدهد.
دوره تحت پوشش
16. حسابرس بايد دوره زماني تحت پوشش اطلاعات مالي آتي را مورد توجه قرار دهد. از آنجا كه هرچه طول دوره بیشتر باشد، جنبههای نظری مفروضات افزایش مییابد، پس با طولانیتر شدن دوره، توانایی مدیریت برای تعیین مفروضات بهترین براورد کاهش مییابد. به هر حال، این دوره نمیتواند طولانیتر از دورهای باشد که مدیریت، مبانی معقولی برای مفروضات خود دارد. برخی از عواملی که حسابرس در ارزیابی دوره زمانی تحت پوشش اطلاعات مالی آتی به آن توجه میکند، در زیر میآید :
· چرخه عملياتي؛ براي مثال، درمورد یک پروژه بلندمدت ساختماني، زمان مورد نياز براي تکمیل پروژه ممكن است دوره تحت پوشش را تعيين كند.
· میزان اتکاپذيري مفروضات؛ براي مثال، چنانچه واحد مورد رسيدگي محصول جديدي را معرفي ميكند، دوره آتي تحت پوشش ميتواند كوتاه و بهاجزاي كوچکتری، مانند هفته و ماه، تبدیل شود. ازسوي ديگر، چنانچه تنها فعاليت تجاري واحد مورد رسيدگي، داشتن اموال تحت اجاره بلندمدت است، يك دوره آتي نسبتا بلند ممكن است معقول باشد.
· نياز استفادهكنندگان؛ براي مثال، اطلاعات مالي آتي ممكن است درارتباط با درخواست وام و برای دوره زماني لازم بهمنظور تامین وجوه كافي براي بازپرداخت آن، تهيه شود. ازسوي ديگر، اطلاعات ممكن است براي سرمايهگذاران درارتباط با فروش اوراق مشاركت، بهمنظور تشريح استفاده موردنظر از وجوه حاصل از فروش آن در دوره آتي، تهيه شود.